“Kayropraktik” omurga ve vücudun diğer eklemlerine ve bunların sinir sistemi ile olan bağlantılarıyla çalışan bir sağlık mesleğidir.
Kayropraktik tedavi; kas-iskelet problemleri başta olmak üzere, vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkan ağrı şikayetinin giderilmesi yönünde çeşitli tedavi uygulamaları bütünüdür.
Genellikle boyun, sırt, bel bölgelerindeki mekanik problemle ilgilenen, elle uygulanan, omurgadaki mekanik problemleri teşhis edip, düzelten ve vücudun kendi iyileşme mekanizmasını ve bağışıklık sistemini kullanan doğal bir tedavi yöntemidir.
Kayropraktik” kelimesi “elle yapılan” anlamına gelir.
Hastaların optimal sağlıklarını korumalarına yardımcı olur.
Kayropraktik tedavi 1895 yılında David Daniel Palmer tarafından geliştirilmiştir ve günümüzde tüm dünyada yaygın olarak uygulanmaktadır. Başta omurga sorunlarına yönelik uygulanan kayropraktik yöntemler, günümüze kadar geliştirilerek çok çeşitli sağlık sorunlarının çözümünde başarı ile tatbik edilmektedir.
Kayropraktik tedavi genelde 3-5 seans sürer ve seanslar ortalama 40-60 dk. arasındadır.
Kayropraktörler tanı ve teşhis için radyolojik görüntüleme, hareketli palpasyon, ortopedik testler gibi tanı yöntemleri kullanılır. Seanslarda yumuşak doku çalışmaları, masaj, germe yöntemleri, kayropraktik düzeltme yöntemleri kullanılır ve kişiye özel egzersiz programı oluşturulur.
Amerikada 50 milyon Amerikalı her yıl en az bir kayropraktik tedavi görüyor.
Kayropraktör
Üniversitelerden ‘Kayropraktik’ eğitimi almış omurga sağlığı konusunda uzmanlaşmış sağlıkçılardır.
Omurga ile ilgili bozuklukların ve diğer ağrılı eklem sorunlarının önlenmesi, teşhisi ve konservatif bakımına odaklanırlar. Ayrıca kayropraktörler yumuşak doku terapileri, yaşam tarzı önerileri, kişiye uygun egzersiz ve beslenme önerileri sunar. Kayropraktörler gerektiğinde sizi uygun uzmana yönlendirecek şekilde eğitim görmüşlerdir. Kayropraktörler tanı ve teşhis için radyolojik görüntüleme, hareketli palpasyon, ortopedik testler gibi tanı yöntemleri kullanılır.
Türkiye’de doktor ve fizyoterapistler 2 yıllık pratik yüksek lisans eğitimi sonucunda kayropraktik diplomasını ve kayropraktist unvanını alırlar.
Türkiye’deki kayropraktistler Avrupa Kayropraktik Birliği (ECU) ve Dünya Kayropraktik Federasyonu (WFC) tarafından kabul görmüş kişilerdir.
Kayropraktik Düzeltme
Kayropraktik düzeltme bir kayropraktör tarafından uygulanan eklemin düzgün işlev ve hareketliliği sağlamak için, güvenli, spesifik, kontrollü bir kuvvetteki itme (manupilasyon) işlemidir. Bu işlemde eklemin normal hareket açıklığı çok kısa bir sürede geçilerek eklemin bozulan hareketi ekleme tekrar kazandırılır. Ayrıca sinir sistemi uyarılarak bölgede anlık rahatlama ve hareket açıklığında artma hedeflenir. Gerekli testler yapılır, radyolojik görüntüler detaylıca incelenir, spesifik ve kontrollü bir düzeltme yapılırsa uygulanan bölgede ağrı, kızarıklık, kısa süreli halsizlik, baş dönmesi dışında yan etkisi yoktur.
Kayropraktik düzeltme sırasında eklemden gelen (klik) sesi eklemdeki sıvı içerisindeki gaz baloncuklarının negatif basınç sonucu patlamasıyla oluşur. Gaz balonu ve ‘klik’ sesiyle birlikte bölgeye endorfin hormonu salgılanır ve anlık rahatlamanın sebebi olarak görülür. Kayropraktik düzeltmede hedef eklemden ses çıkarmak olmasa da ses çıkan düzeltmeler ses çıkmayan düzeltmelere göre çok daha etkili olduğu yapılan çalışmalarda kanıtlanmıştır.
Başta omurgamızda olmak üzere vücudumuzdaki eklemlerin hareketlerinde yüzeylerinde ve sıvı içeriklerinde bozulmalar meydana gelir. Bu bozulmalar dokuları, sinir sistemini ve vücudun diğer bölgelerini etkiler, ağrı yapabilir. Çözülmeden bırakılırsa, bu sizi kronik sorunlara daha duyarlı hale getirebilir. Kayropraktik düzeltmeler ağrıyı azaltır, hareketi ve performansı artırır, bağışıklığı güçlendirir.
Kayropraktik Alanında Tedavi Edilen Hastalıklar Nelerdir?
- Bel ağrısı(boyun fıtığı, boyun tutulmaları vb)
- Boyun ağrısı (bel fıtığı, bel kayması, bel tutulması vb)
- Sırt ağrısı
- Duruş bozukluğu
- Omurga eğrilikleri (skolyoz)
- Spor yaralanmaları
- Omuz eklemi ağrıları
- Dirsek, el bileği ağrıları
- Diz, kalça, ayak bileği ve ayak eklemi ağrıları
- Uyluk ve kalça bölgesi ağrıları
- Kas ağrıları
- Kronik ağrı sendromları
Kayropraktik Tedavi Güvenilir midir?
Kayropraktik tedavinin içinde masaj, gevşetme yöntemleri, beslenme önerileri, ergonomi tavsiyeleri egzersiz ve kayropraktik düzeltme gibi yöntemler mevcuttur. O yüzden kayropraktik tedaviyi sadece kayropraktik düzeltmeden ibaret görmemek gerekir. Kayropraktik tedavi için bir kayropraktöre başvurduğunuzda kayropraktör sizi dinler, hikayenizi alır, değerlendirir ve size uygun olan yöntemleri size anlatarak size tedaviye başlar.
Kayropraktik tedavide en çok kullanılan yöntem kayropraktik düzeltmedir. Kayropraktik düzeltmenin riskli kişiler dışında yan etkileri:
- Uygulama bölgesinde kızarıklık ve hassasiyet
- Kısa süreli yorgunluk, halsizlik
- Kısa süreli baş dönmesi
- Eklem ve kaslarda ağrı
Bunun yanı sıra çok nadiren damar yaralanmalarına bağlı inme gibi ciddi yan etkilerin çıkması riski de vardır. O yüzden ciddi sağlık sorunlarına sahip kişilere kayropraktik düzeltme yapılması risklidir. Böyle bir durumda kayropraktik uzmanınız sizi doğru şekilde yönlendirecektir. Kayropraktik tedavi sırasında hastalar genellikle ağrı veya rahatsızlık duymazlar.
Kayropraktik Tedavi Kaç Seans Uygulanır?
Bu durum hastanın şikayetine, yaşına, eşlik eden hastalıklarına göre değişiklik gösterebilir. Akut tutulmalar gibi bazı durumlarda kayropraktik tedavi tek seansta sonuçlanabilir. Fakat genelde tedaviler 3 ile 5 seans arasında sürebilirken duruma göre daha da uzayabilir. Seanslar genelde 3-5 gün aralıklarla devam eder. Tedavi ettiği hastalıkların çoğunda kayropraktik en hızlı sonuç veren tedavi yöntemidir.
Kayropraktik Tedavi Bilimsel midir?
Kayropraktik tedavi Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen hatta mekanik kaynaklı omurga problemlerinde ilk tavsiye edilen tedavi yöntemidir. 100 ü aşkın ülkede uygulanmakta ve sayılı üniversitede eğitim verilmektedir. Üniversitede eğitim verilmesi sebebiyle bilimsel bir yöntemdir.
Kayropraktik Tedaviyi Uygulamaya Kimler Yetkilidir?
Ülkemizde kayropraktik eğitimi yüksek lisans düzeyinde tamamlama programı olarak tıp doktorları ve fizyoterapistlere verilmektedir. Tıp doktorları ve fizyoterapistler 2 sene pratik eğitim görüp bu alanda tezini yazdıktan sonra Kayropraktik diplomasını ve ‘Kayropraktist‘ ünvanını alırlar. Türkiyedeki Kayropraktistler Avrupa Kayropraktik Birliği (ECU) ne bağlı olarak tüm Avrupa’da çalışabildiği gibi Avrupa’da 5 sene lisans eğitimi görmüş ve diplomasını almış bir kayropraktör de Türkiye’de çalışabilmektedir.
Dünya’da Kayropraktik Ne Kadar Uygulanıyor?
Dünya Sağlık Örgütü kayropraktik tedaviyi kabul eder ve mekanik kaynaklı omurga problemlerinde ilk tercih edilmesi gereken yöntemlerden biri olarak tavsiye eder. Yine Amerikan Tabipler Birliği, bel ve boyun ağrılarında ilk seçenek olarak kayropraktik tedaviyi tavsiye eder. ABD’de birinci basamak sağlık hizmetlerinde en çok tercih edilen tedavi yöntemidir. Amerika’da 80 bine yakın Kayropraktör bulunmakta ve Avrupa’nın birçok ülkesinde lisans eğitimini bitiren Kayropraktörler çalışmaktadır.
Ülkemizde 2015 senesinden beri eğitimi verilmesinden dolayı çok yaygın göremediğimiz kayropraktik klinikleriyle tüm dünyada her sokakta karşılaşmak çok olasıdır.
Osteopati ve Kayropraktik Arasındaki Farklar Nelerdir?
Osteopati 1860’larda Andrew Taylor Still tarafından kuruldu. Andrew Still, ADB ordusunda görev yapan bir tıp doktoru ve cerrahtı. Osteopatik tıp, tüm vücut sistemlerinin birbiriyle ilişkili ve sağlıklı bir vücut için birbirine bağlı olduğu felsefesiyle yaklaşan farklı bir tıbbi bakım şeklidir.
Hangi alanın sizin için uygun olduğuna karar verirken, birçok şey düşünülmelidir. Sağlık sorununun niteliği, ciddiyeti ve kişisel tercihiniz karar vermede rol oynamalıdır. Genel sırt ağrısı, kas gerginliği ve burkulma, boyun bel tutulması, siyatik ve baş ağrısı gibi omurga problemleri en iyi şekilde bir kayropraktör tarafından daha konservatif olarak tedavi edilebilir. Bakteriyel enfeksiyonlar, viral enfeksiyonlar ve ilaç ve daha agresif tedavi gerektiren sistemik hastalıklar gibi hastalıklar, osteopatik bir doktor tarafından tedavi için daha uygundur.
Fizik Tedavi ve Kayropraktik Arasındaki Farklar Nelerdir?
Kayropraktik tedavinin temelini oluşturan manipülasyonlar aslında fizik tedavi yöntemlerinden manuel terapinin de içinde yer alır. Bu bakımdan fizik tedavi ve kayropraktik benzerdir.
- İki yöntem de invaziv olmayan teknikler kullanarak ağrı ve sinir ve iskelet sistemini ilgilendiren problemlerin çözümüne odaklanır.
- İki yöntem de el ile uygulanır.
- İki yöntemin de hedef aldığı sağlık sorunları benzerdir.
Bu benzerliklere rağmen iki yöntemin birbirinden ayrıldığı noktalar;
- Fizik tedavide ağrısız şekilde eklem hareket açıklığı sağlanmak istenirken kayropraktikte kemiklerin doğru şekilde konumlandırılması ve ağrının giderilmesi hedeflenmektedir.
- Fizik tedavide uygulanan yöntemlerin ağrıyı gidermesi hedeflenirken kayropraktikte hedef sinir sistemini rahatlatmak ve vücudun kendi kendisini iyileştirmesine yardımcı olmaktır.
- Fizik tedavide sıcak, soğuk ajanlar, elektrik, titreşim gibi yöntemler de kullanılırken kayropraktikte daha çok el ile eklem mobilizasyonları ve manipülasyonları kullanılır.
