Sırt Ağrısı Nedir?
Sırt olarak tanımlanan bölge, vücut arkasında yer alan boynun altında ve belin üzerinde kalan kısımdır. Burası omurganın en sabit kısmıdır. Nedeni olarak da kaburgalar ile olan bağlantılarından ötürü limitli harekete sahip olmaları gösterilmektedir.
Ağrıya genellikle uzun süreli kötü duruş (postür) ya da sırt bölgesindeki omurların kaldıramayacağı ağırlıkla yüklenmeye bağlı oluşan dejenerasyonlar-travmalar sebep olmaktadır.
Bir makalede (Yezak M. 2018), sırt ağrısına yol açan iki problemden söz edilmiştir:
- Kassal problemler: Fibromyalji, Miyofasiyal Ağrı Sendromu gibi yaygın kas ağrısına ve belirli noktalarda aşırı hassasiyete sahip bireylerde özellikle görülen kas irritasyonu ya da gerginliği sırt ağrısına yol açabilmektedir. Uzun süre baş öne eğik ve kambur şekilde oturmak, kas spazmı ya da straini denilen kas liflerinin aşırı mekanik stres nedeniyle yırtılmasına bağlı olarak aşırı irrite olması gibi sebepler başlıca olarak yer almaktadır.
- Eklem dejenerasyonları: Omurga kemikleri arasındaki eklemlerdeki (faset eklem) dejenerasyonları (osteoartrit) ve/veya dejeneratif disk bozuklukları aynı anda meydana gelebilmesine bağlı olarak ağrı oluşabilmektedir.
Sırt Ağrısı Semptomları Nelerdir?
Bireyden bireye farklılık göstermektedir. Fakat genellikle şu semptomlar oluşmaktadır:
- Keskin Ağrı: ‘Bıçak saplanması’ şeklinde tanımlanmaktadır. Hassas nokta şeklinde görülmektedir. Kürek kemiklerinin iç tarafında kulunçlar (fibrozit) şeklinde tanımlanır. Yaygın olarak tanımlanmaz. Bir mengene tarafından sıkıştırılıyormuş gibi hissedildiği tarif edilir.
- Genel Rahatsızlık: Sırttaki zonklayıcı ya da rahatsız edici bir ağrı boyun, omuz ya da alt taraflar (bel vb.) gibi vücudun farklı bölümlerine doğru yayılabilmektedir. Bu da bireyin genel durumunu etkileyip yaygın ağrı hissetmesine sebebiyet verebilmektedir.
- Sertlik/Katılık: İlerleyici veya yaygın ağrı kötüleşmeye devam ettikçe anatomisi gereği daha stabil olan sırt omurlarının hareketliliğinde daha da azalmaya yol açabilmektedir. Sadece kemiklerde değil aynı zamanda kaslar, bağlar veya eklemlerde de hareket kaybına sebep olmaktadır. Eğer bu durum müdahale edilmediği için devam ederse kol hareketleri de bu durumdan etkilenebilmektedir ve bir eşyaya uzanmak ya da objeyi alıp başka bir yere koymak bile zor hatta imkansız hale gelebilmektedir.
- Yayılan Ağrı: Genellikle vücudun tek tarafında hissedilen ve ‘elektrik şoku’ şeklinde tanımlanan ağrılardır. Omuz, kol, el, göğüs ya da vücudun daha alt bölümlerine de yayılabilen sırttan kaynaklanan sinir hattında hissedilen devamlı veya gelip giden ağrılardır.
- Güçsüzlük veya Uyuşma: Yayılan ağrı sebeplerinde olduğu gibi sırt kökenli sinir hasarına bağlı olarak etkilenen seviyedeki sinirlerin uyardığı kaslarda güç kaybı ya da sinir hattında uyuşma hissedilebilmektedir.
Sırt Ağrısının Sebepleri Nelerdir?
- Yanlış Kaldırma Teknikleri: Ağır bir objeyi omurga dizilimine uygun olarak kaldırmayıp strese sebebiyet verdiğimizde ağrı hissedilebilmektedir. Özellikle bir eşyayı taşırken iki tarafa da eşit yük dağılımı yapılmadığında oluşmaktadır.
- Kötü Duruş: Daha önce de bahsedildiği gibi uzun saatler boyunca oturmak ağrı oluşturmaktadır. Aynı duruşta saatlerce kalan kaslar işlevini kaybederek güçsüzleşmektedir. Dengesiz ve tek taraflı duruşlar da omurga dizilimini, kasları, bağları ve eklemleri de kötü etkilemektedir. Sırt ile beraber bir bütün olarak mutlaka göz önünde bulundurulması gereken boyun da özellikle öne doğru çok fazla eğildiğinde ağrıya ve yapısal hasarlara sebebiyet vermektedir.
- Travma: Araba kazaları (ani frenler), düşme, iş kazaları, doğru kaldırmamaya bağlı oluşan dizilim bozuklukları, aşırı ve yanlış spor hareketleri gibi çeşitli durumlar ağrıya sebebiyet verebilmektedir.
- Hernie (Fıtıklaşmış) Diskler: Omurgadaki diskler kemiklerin sürtünmesini önleyerek olası dejenerasyonları engeller. Fıtıklaşmış diskler boyun ve belde daha yaygın görünse de bazen sırtta da meydana gelebilmektedirler. Küçük bir baskı bile ciddi ağrılar, hareket kayıpları ve/veya uyuşmalar ile sonuçlanabilmektedir.
- Skolyoz: Üç boyutlu olarak omurga deformitesi şeklinde tanımlanan skolyoza bağlı olarak bireylerde özellikle kürek kemiklerinin iç kısımlarında skolyozun rotasyonel etkisinden kaynaklı ağrı bildirilmektedir.
- Spinal Enfeksiyon: Nadiren de olsa erken teşhisi çok kritik olan spinal enfeksiyonlar ağrıya sebep olmaktadır.
- Akciğer Problemleri: Akciğer kanseri, enfeksiyonu vb. gibi kronik rahatsızlıkların ender de olsa sırt ağrısına yol açtığı görülmektedir.
- Kifoz: Üst omurganın aşırı eğriliği olarak bilinmektedir. Şiddetli eğrilik sertleşmeye, uyuşma ve güçsüzlüğe, nefes almada zorluğa, aşırı yorgunluğa ve ağrıya sebep olmaktadır.
- Pankreatit: Pankreastaki iltihaplanmaya bağlı olarak üst abdomende (karın içi) ağrı oluşabilmektedir.
- Böbrek Taşı: Böbrek taşı düşürülürken üst abdomende tek taraflı olarak ağrı hissedilebilmektedir.
- Kalp Krizi: Sırt kısmında yayılan göğüs ağrısı hissedilebilmektedir.
Sırt Ağrısına Yönelik Egzersizler Nelerdir?
- Chin Tuck: Ayaklarınız yerle temas edecek şekilde bir sandalyede oturun. Omuzlarınız aşağıda ve rahatlamış olmalı. Gıdığınızı çıkarıyormuş gibi çenenizi geriye doğru alın ve bırakın. 5 saniye tutun ve gevşeyin. Bunu aklınıza geldikçe tekrar edin.
- Kürek kemiklerini sıkıştırma: Duvar köşesinde ellerinizi yerleştirin ve arka bacağınızın iyice gerildiğini hissedin. Öne doğru eğilirken kürek kemiklerinizi 8-10 sn. sıkıştırın ve gevşeyin. Günde 10-12 kez tekrarlayın.
- Süpermen Hareketi: Yüzüstü pozisyonda kollarınızı öne doğru uzatın. Ayaklarınızı ve başınızı kollarınızla beraber aynı anda kaldırıp indirin. 6-8 sn. yukarda tutun ve gevşeyin. 10-12 kez tekrarlayın.
Sırt Ağrısına Önlemeye Yönelik Uygulamalar Nelerdir?
- Uzun süreli oturma saatlerinizi azaltın.
- Esneme egzersizlerini günlük yaşamınıza dahil edin.
- Hareket halinde olun. En azından oda içinde turlamayı ihmal etmeyin.
- Ağır kaldırma işiyle uğraşan bireyler başta olmak üzere nesneleri iki kolla taşıyın ve belinizle yük kaldırmaktan sakının.
- Kaslarınızı gevşetmeye yarayan masaj uygulamalarını bir uzmandan talep edin.
- Güçsüz kaslarınızı kuvvetlendirmeye yönelik olarak fizyoterapist eşliğinde çalışın.
- Duruşunuzu hep hatırlayın ve olabildiğince dik kalmaya çalışın.
